FB

Prachatice są znanym historycznym miastem w południowych Czechach. Miasto od średniowiecza posiadało prawa sądownicze, a i przez długie dziesięciolecia utrzymywało własnego kata. Miejsce straceń znajdowało się na wzniesieniu na północ od miasta, które do dziś nazywane jest Górą Szubieniczną.

W Prachaticach wymienianych jest kilku katów, katowskich rodzin i rodów. Po wojnie trzydziestoletniej zatrudniani tutaj byli Elterspergowie, a po nich Karlatowscy. Kolejną osobą, która zajmowała się rzemiosłem katowskim był Maciej Hamberger (Lexikon nedotknutelných od J. Vyhlídky wymienia go jako Macieja Hamperku), którego później zastąpił na stanowisku jego zięć Józef Strasser.

Kat uważany był za osobę niehonorową, przez co jego mieszkanie musiało znajdować się często poza murami miejskimi lub w ich cieniu. W powieściach historycznych sprzed czasu bitwy pod Białą Górą u Pragi (1620 r.) prachaticka katownia lokalizowana jest na wzniesieniu „Kobylí hora“, 2 km na północny-wschód od miasta. Nie mniej jednak traktować należy to jako wymysł romantyczny. „Katownia“ tak jeszcze w drugiej połowie XX wieku mówiło się na domek stojący na stoku Góry Szubienicznej. Nie miało to jednak żadnych podstaw źródłowych. Domek później został otoczony przez nową zabudowę blokowiska, a i jego dawna nazwa została zapomniana. Obszar ten uległ zmianom, podobnie jak i sama Góra Szubieniczna po wybudowaniu na niej stacji wodociągowej i innych budynków.

Według ksiąg metrykalnych katowskie zabudowania możemy lokalizować dopiero po roku 1770. Według nich domem, w którym żył kat Józef Strasser z rodziną był obiekt leżący pomiędzy wewnętrznymi, a zewnętrznymi wieżami Bramy Dolnej (zwanej też Pisecką), dziś dom nr 20. Józef Strasser, jako wdowiec, po raz drugi ożenił się i również przeprowadził do domu przy dzisiejszej ulicy Husa nr 108, gdzie w roku 1873 zmarł. Jego przeprowadzka do centrum miasta, pomiędzy innych honorowych obywateli może świadczyć o złagodzeniu dawnej infamii katowskiego rzemiosła i włączenia wykonawcy wyroków w poczet osób honorowych.

Nadesłał: Ivan Vokáč

Wykorzystane materiały: mapový server mapy.cz, Mager, J. A., Poslední prachatičtí kati, in: Rodopisná revue 4/2008