FB

Wśród kamiennych krzyży możemy wyróżnić unikatowe połączenie krzyża z kapliczką. Na Śląsku jest znany tylko jeden tego typu przykład w miejscowości Modliszów koło Świdnicy. Obiekt ten znajduje się południowo-wschodnim rogu skrzyżowania drogi głównej Świdnica-Wałbrzych z drogą do Lubachowa. Wykonano go z granitu o wymiarach: 93x57x15 cm. Górna część krzyża tzw. “głowa” tworzy niszę niezbyt głębokiej kapliczki. Prawdopodobnie kiedyś na obiekcie czytelny był ryt przedstawiający siekierę. Z zabytkiem niektórzy badacze wiążą dokument wystawiony w 1409 roku po zabójstwie dokonanym na osobie Mikołaja Dreylinga. Treść dokumentu nie precyzuje jednak jednoznacznie jaki obiekt miał być ufundowany.
Na terenach Niemiec i Czech zachowało się kilkadziesiąt pomników wykonanych w formie krzyża z kapliczką. Najwięcej znajduje się ich na terenach Niemiec. Niejednokrotnie zaskakują one badaczy swoją formą jak i rytami. Przykładowo interesującym zabytkiem tego rodzaju jest egzemplarz z miejscowości Bretzingen koło Erfeldu [Niemcy]. Znacznych rozmiarów obiekt posiada w górnej części krzyża niszę kapliczki [niestety częściowo uszkodzoną]. Dodatkowo na obiekcie wyryto klepsydrę, a także dwóch rzędach napisy. Narzędzia zdobią również kamienne krzyże z kapliczką w miejscowości Krausenbechhofen koło Erlangen, czy Hiltersried w pobliżu miasta Cham w Bawarii [obie miejscowości znajdują się na terenie Niemiec].
Nisza krzyża w formie kapliczki we wszystkich obiektach najprawdopodobniej pełniła funkcję miejsca, w którym umieszczano krusyfiks lub obrazek przedstawiający świętych. Precyzują to niejedenokrotnie umowy kompozycyjne nakazujące wystawienie kapliczki z krucyfisem. Przykładowo po zabójstwie we Wrocławiu w 1471 roku mordercy nakazano wznieść “kapliczkę z krucyfiksem w miejscu zamieszkania ofiary“. Natomiast w 1491 roku we Wrocławiu podobny nakaz dotyczył ufundowania “kapliczki z krucyfiksem i daszkiem“.
Możemy przypuszczać, iż właśnie nisza na “głowie” krzyża pełniła podobną funkcję co powyższe przykłady odnotowane przez źródła.